پمپ دنده داخلی ( Internal Gear Pump)
نحوه عملکرد آن به گونه ای است که سیال با وارد شدن به پمپ با حرکت چرخ دنده به سمت خروجی پمپ می شود پمپ دنده ای در عین حال که برای پمپ کردن سیالات رقیق مانند حلال ها، روغن ها و… استفاده می شود، برای سیالات غلیظی چون آسفالت و چسب نیز کاربرد دارد. محدوده ویسکوزیته عملکرد پمپ دنده ای داخلی از 1cPs تا 1000000cPs می باشد. علاوه بر محدوده وسیع ویسکوزیته در محدوده وسیع دمایی نیز خوب عمل می کند.
مزایا:
- پمپ دنده ای داخلی فقط دو عضو محرک دارد
- خروجی یکنواختو بدون نوسانی دارد
- بسیار مناسب برای سیال با ویسکوزیته(لزجت) بالا می باشد
- عملکرد عالی پمپ دنده ای داخلی در هر دو جهت
- به NPSH کمی نیازمند است
- پمپ دنده ای داخلی تعمیر و نگهداری ساده ای دارد
- طراحی قابل انعطافی با توجه به نیاز مشتری دارد
- ثابت و تخلیه بدون در نظر گرفتن شرایط فشار
- پمپ دنده ای داخلی را میتوان به گونه ای ساخت که سیال را در یک جهت پمپ کرده در صورتیکه قطعه دورانی به هردو سمت چرخش دوران کند
- خود مکشی دارد
- می تواند به مدت کوتاهی خشک کار کند
معایب:
- پمپ دنده ای داخلی محدودیت فشار متوسط دارد
- معمولا نیاز به مدیریت بر روی سرعت دورانی دارد
- بار زیادی بر روی شفت ایجاد می کند
- پمپ دنده ای داخلی سرعت عملکرد بالایی ندارد
موارد استفاده پمپ های دنده ای داخلی
معمولا از پمپ های دنده ای داخلی در موارد زیر استفاده می کنند که این نشان از محدودیت استفاده از پمپ در موارد زیر نیست:
- پمپ دنده ای داخلی در عین حال که جهت پمپ کردن سیالات رقیق مانند حلال ها، روغن ها و… کاربرد دارد، برای سیالات غلیظی چون آسفالت، شکلات و قیر نیز استفاده می شود
- در ماشین آلات راهسازی مانند پمپ فرمان و پمپ هیدرولیک کاربرد دارد
- انواع روغن ها و روغن داغ، روانکارهای صنعتی، سوخت (گاز مایع، بنزین، گازوئیل، مازوت، نفت سیاه و…(
- برای پمپاژ رزین ها و پلیمر میتوان از پمپ دنده ای داخلی استفاده نمود
- الکل ها و حلال ها
- فوم پلی يورتان (ایزوسیانات و پلیول)
- مواد غذایی مانند شکلات، کره بادام زمینی، رنگ ، جوهر، رنگ دانه ها
- صابون و سورفاکتانت ها
- گلیکول
- پمپ دنده ای داخلی برای پمپاژ رنگ، جوهر و رنگدانه ها(Pigments)
جنس ساختاری پمپ دنده ای داخلی
- بدنه (سر، پوسته، براکت): چدن، فولاد، فولاد ضدزنگ، آلیاژ 20، و آلیاژهای بالاتر
- چرخدنده ها: چدن، فولاد، فولاد ضدزنگ، آلیاژ 20، و آلیاژهای بالاتر
- بوش: گرافیت کربن، برنز، کاربید سیلیسیم، کاربید تنگستن، سرامیک، colomony، و دیگر مواد
- شافت: فولاد آلیاژی، استنلس استیل
- آب بنده شافت: اب بندی مکانیکی جزء، اب بندی مکانیکی کارتریج استاندارد، اب بندی مانع گاز، پمپ های محور مغناطیسی
پمپ دنده ای خارجی (External Gear Pump)
پمپ دنده ای خارجی در دو نوع یک یا دو محوره با چرخ دنده های ساده و یا هلیکال(مارپیچ) موجود می باشند. از نوع هلیکال اصولا در مواردی استفاده می شود که جریان آرامتری نسبت به چرخ دنده ساده می خواهیم و همچنین ظرفیت بالاتری از پمپ دنده ای لازم داریم.اگرچه حتی چرخ دنده ساده نیز جریان آرام و یکنواختی تولید می کند. معمولا نوع کوچک این نوع پمپ ها در سرعتی مابین 1750rpm تا 3450 rpm و در نوع بزرگ پمپ تا 650rpm عمل می کنند.
Internal Gear Pump
پمپ دنده ای خارجی دارای تلرانس اندکی می باشند و شافت اصلی از دوطرف ساپورت می شود. این مطلب باعث می شود ظرفیت پمپاژ آن تا 3000psi/200BAR برسد که پمپ دنده ای خارجی را برای استفاده از هیدرولیک مناسب میکند.
مزایا:
- پمپ دنده ای خارجی سرعت عملکرد بالا دارد
- فشار بالا
- پمپ دنده ای خارجی کارکرد آرام و بی سر و صدا دارد
- بار بسیار کمی بر روی شفت وارد می کند
- پمپ دنده ای خارجی قابلیت طراحی و ساخت با مواد گوناگون بسیار
- حساسیت کم نسبت به گرد و غبار
معایب:
- در نوع (بوش داخل سیال) یاتاقانها درون سیال قرار دارند
- ذرات جامد و ساینده نباید درون سیال وجود داشته باشد که باعث خوردگی چرخدنده ها خواهد شد
- لقی بسیار کم پمپ دنده ای خارجی (سختی در ساخت)
کاربرد پمپ دنده ای خارجی:
- انواع روغن ها و روغن داغ، روان کارهای صنعتی، سوخت (گاز مایع، بنزین، گازوئیل، مازوت، نفت سیاه و…(
- برای پمپاژ افزودنی شیمیایی می توان از پمپ دنده ای خارجی استفاده نمود
- مخلوط و ترکیب شیمیایی (پمپ دو محور)
- انواع روغن های هیدرولیک و روانکارهای صنعتی
- اسیدها و بازها (از جنس استنلس استیل و یا ساخت و ساز کامپوزیت)
- پمپ دنده ای خارجی برای انتقال حجم کم کاربرد وسیعی دارد
جنس ساختاری پمپ دنده ای:
- شافت: استیل، آلومینیوم، فولاد آلیاژی، سرامیکی
- بوش: کربن، برنز، استیل سیلیکون كاربايد
- آب بندی: پکینگ، آب بندی مکانیکی، مگنتی
- بدنه: آهن، چدن، فولاد، فولاد ضدزنگ، کائوچو و مواد مرکب (PPS,ETFE)
- چرخدنده: فولاد، فولاد ضدزنگ، PTFE، کامپوزیت (PPS)
عیب ویژه
در پمپ دنده ای به برگشت سیال به دهانه مکش، نشتی داخلی گفته می شود. نشتی داخلی باعث کاهش دبی خروجی پمپ می شود.
ALFA LAVAL
عوامل مؤثر بر نشتی داخلی در پمپ دنده ای:
- نشتی داخلی پمپ دنده ای رابطه مستقیمی با تفاوت فشار در خروجی و ورودی پمپ دارد
- نشتی داخلی پمپ دنده ای رابطه مستقیمی میان لقی موجود در دنده ها و پوسته دارد، به عبارتی هرچه لقی بیشتر باشد نشتی نیز بیشتر است
- نشتی داخلی رابطه عکس با ویسکوزیته دارد
پمپ لوبيايي
اين پمپها نيز جزء پمپهاي جابجايي مثبت بوده و به جهت اينکه تجهيزاتي مثل لوبيا در درون آن قرار گرفته به اين نام مشهور شده است.اين پمپ نيز براي انتقال سيالات پلاستيک و شبه پلاستيک به کار مي رود. هم براي انتقال گازها و هم براي انتقال مايعات به کار مي رود. اين نوع پمپها به دو شکل دولپه اي و سه لوبه اي ساخته مي شوند.
مزاياي پمپ لوبيايي
- طراحي پمپها بر اساس موازين بهداشتي صورت گرفته است.
- اين سيالات وقتي ارتفاع انتقال کم است خود راه انداز هستند.
- روتور پمپ درجه آزادي کمي دارد بنابراين پمپ براي مدت زمان کوتاهي مي تواند خشک کار کند.
- آنها مي توانند براي انتقال سوسپانسيونها و سيالات حاوي مواد جامد ريز به کار روند.
- تغيير سرعت سيال ناچيز است.
- جريان مايع به صورت پالسي نيست.
معايب پمپ لوبيايي
- زماني که روتور فاصله دارد و پمپ در سرعت پايين کار مي کند راه اندازي پمپ تحت تاثير قرار مي گيرد.
- فاصله ثابت لوبه با ديواره محفظه ممکن است باعث سائيدگي شود.
- يک شير تنظيم کننده فشار بايد در قسمت بالا دست پمپ نصب شود.
پمپ حلزونی
حالت ساختماني آنها به شکل آلفا هليکس است و براي انتقال مواد بسيار ويسکوز و خميري شکل مورد استفاده قرار مي گيرد. ساختمان اين نوع پمپها تا حدود زيادي شبيه نقاله مارپيچي است. اين پمپ داراي فشار بالا و و دبي پاييني است و براي انتقال خميرها و , کنجاله دانه هاي روغني , تفاله چغندر قند مورد استفاه قرار مي گيرد. در اين پمپها علاوه بر اينکه سيال به سمت جلو حرکت مي کند نوعي فشردگي نيز در آنها ايجاد مي شود.
مزاياي پمپ حلزونی
- اين پمپها خود راه انداز هستند.
- جريان خروجي يکنواخت بوده و پالس کمي وجود دارد.
- جهت گردش پمپ قابل تعويض است.
- براي انتقال گازها نيز قابل استفاده است.
معایب پمپ حلزونی
- در صورت خشک کار کردن آسيب مي بينند.
- يک شير تنظيم کننده فشار نياز دارند.
